Quang cảnh hội thảo
Sau 30 năm thực hiện chính sách giao khoán, các công ty lâm nghiệp đã khoán hơn 458.000 ha đất rừng, chiếm khoảng 27% diện tích được quản lý. Chính sách này đã giúp nâng cao hiệu quả bảo vệ, phát triển rừng, cải thiện đời sống người dân và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, quá trình triển khai vẫn còn nhiều bất cập, đặc biệt là trong quản lý đất đai và rừng, ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các công ty lâm nghiệp.
Theo ông Nguyễn Văn Tiến – Phó Chủ tịch Hội Khoa học Kinh tế Nông nghiệp và PTNT, việc áp dụng chính sách giao khoán còn gặp nhiều khó khăn do quy định về đối tượng, hạn mức, thời hạn khoán và quyền lợi – trách nhiệm chưa phù hợp thực tiễn. Tình trạng hồ sơđất đai chưa hoàn chỉnh, giám sát lỏng lẻo, lực lượng bảo vệ rừng mỏng và tranh chấp đất đai phức tạp tiếp tục là những rào cản lớn. Ông Tiến đề xuất cần sửa đổi, bổ sung Nghị định 168/2016/NĐ-CP để hoàn thiện cơ chế tổ chức sản xuất và giao khoán trong các công ty lâm nghiệp.
Để tháo gỡ khó khăn, các cơ quan chức năng đang triển khai nhiều giải pháp đồng bộ. Ông Nguyễn Bá Ngãi – Phó Chủ tịch Hội Chủ rừng Việt Nam – cho biết, Bộ NN&MT đang phối hợp với các địa phương có công ty nông, lâm nghiệp để đơn giản hóa thủ tục pháp lý và đẩy nhanh quá trình chuyển giao đất về địa phương quản lý. Các địa phương được yêu cầu hoàn thành kiểm kê đất, xác định người sử dụng, xây dựng phương án sử dụng, giải quyết tranh chấp và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, đồng thời xử lý tình trạng giao đất trùng lắp và lấn chiếm kéo dài.
Theo ông Tô Xuân Phúc (Forest Trends), các thị trường xuất khẩu lớn, đặc biệt là EU, đang nâng cao yêu cầu về tính hợp pháp và không phá rừng đối với sản phẩm nông lâm nghiệp. Theo EUDR, các sản phẩm như gỗ, cà phê, cao su chỉ được phép vào EU nếu được sản xuất hợp pháp trên diện tích không xâm lấn rừng từ sau ngày 31/12/2020. Các công ty lâm nghiệp có diện tích vi phạm sẽ bị loại khỏi chuỗi cung ứng vào EU. Ông Phúc cũng nhấn mạnh tiềm năng lớn từ thị trường tín chỉ các-bon rừng, song để tận dụng cơ hội này, các công ty cần khẩn trương giải quyết vướng mắc về đất đai và cơ chế giao khoán.
Hội thảo đã cung cấp cái nhìn toàn diện về thực trạng và thách thức trong quản lý đất lâm nghiệp, đồng thời là diễn đàn để chia sẻ kinh nghiệm, đề xuất giải pháp và định hướng chính sách. Những đóng góp tại hội thảo được kỳ vọng sẽ giúp hoàn thiện khung pháp lý và thúc đẩy phát triển bền vững ngành lâm nghiệp Việt Nam trong thời gian tới.
Văn phòng HHCSVN tổng hợp (Diệu Bùi)