Xuất khẩu gỗ nội thất Việt Nam trong vòng vây đe dọa thuế quan

Hai tháng đầu năm 2025, gỗ và các sản phẩm từ gỗ của Việt Nam đạt kim ngạch xuất khẩu cao nhất lĩnh vực nông – lâm – thủy sản, theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Mặt hàng này mang về hơn 2,5 tỷ USD, tăng 9,4% so với cùng kỳ 2024. Tín hiệu tích cực nối tiếp đà đi lên năm ngoái, khi giá trị xuất khẩu tăng gần 21%, đạt 16,3 tỷ USD, theo Cục Hải quan. Lạc quan về nhu cầu quốc tế, ngành gỗ nội thất “thừa thắng xông lên”, đặt mục tiêu năm nay kỷ lục 18 tỷ USD. Tuy nhiên, những yếu tố bất ngờ vào ngày 13/02, ông công bố kế hoạch thuế nhập khẩu đối ứng (reciprocal tariff), hướng đến áp thuế quan với hàng hóa các nước tương đương mức họ áp với hàng Hoa Kỳ. Nửa tháng sau, vào ngày 01/3, Tổng thống Trump yêu cầu Bộ Thương mại mở cuộc điều tra an ninh quốc gia về hoạt động nhập khẩu gỗ xẻ của Hoa Kỳ, với khả năng áp thuế 25% với loại nguyên liệu và thành phẩm từ chúng. Hoa Kỳ là nhà tiêu thụ gỗ nội thất lớn nhất của Việt Nam, chiếm 55% kim ngạch trong hai tháng đầu năm và đã nhiều năm duy trì tỷ trọng này. Do đó, cả hai chính sách này đều tiềm ẩn bất lợi.

Ông Nguyễn Tuấn Hưng, Trưởng phòng Chế biến và Thương mại Lâm sản, Cục Lâm nghiệp, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cho biết Việt Nam xuất siêu hơn 9 tỷ USD gỗ nội thất sang Hoa Kỳ, với thuế suất xuất khẩu cơ bản 0%, trong khi một số mặt hàng nhập khẩu từ Hoa Kỳ chịu thuế đến 25%. Ông Đỗ Ngọc Hưng, Tham tán Thương mại, Trưởng Cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ, cảnh báo nếu Hoa Kỳ áp thuế đối ứng, sản phẩm Việt Nam sẽ kém cạnh tranh, vì vậy, ông đề xuất Bộ Nông nghiệp & Môi trường và Bộ Công Thương xem xét điều chỉnh thuế nhập khẩu gỗ từ Hoa Kỳ. Ông Ngô Sỹ Hoài, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Viforest), nhấn mạnh nhập khẩu gỗ từ Hoa Kỳ giúp doanh nghiệp đảm bảo nguồn gốc hợp pháp, phục vụ cả nhu cầu nội địa và xuất khẩu.

Phía cơ quan quản lý, Cục Lâm nghiệp cho biết ngày 04/3 đã cập nhật chính sách thuế quan của Hoa Kỳ và khuyến nghị chuẩn bị phương án ứng phó với các chi cục địa phương và bộ ngành liên quan. Cơ quan này cũng định tham mưu nhân rộng cấp mã số vùng trồng sau thời gian thí điểm. Đây được xem là một giải pháp giúp củng cố khả năng tuân thủ xuất xứ cho nguyên liệu gỗ, hạn chế nguy cơ dính phải các cuộc điều tra gian lận. Cấp mã số vùng trồng góp phần quản lý rừng bền vững, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp đáp ứng các yêu cầu xuất xứ của Hoa Kỳ, Nhật Bản.

Chủ động ứng phó nhưng chuyên gia đồng thời khuyến nghị doanh nghiệp không quá lo lắng vì còn nhiều cửa sáng. Ông Ngô Sỹ Hoài nói ngành gỗ nội thất Việt Nam và Hoa Kỳ mang tính bổ trợ nhau và hợp tác tốt thời gian qua. Hoa Kỳ có nguồn nguyên liệu dồi dào, trong khi Việt Nam có lực lượng nhân công chăm chỉ, tay nghề cao và giá thấp. Hoa Kỳ không dễ gì tìm được nhà cung ứng thay thế Việt Nam. 20 năm qua chúng ta chiếm được lòng tin về chất lượng, mẫu mã, khả năng tuân thủ luật pháp. Thực tế, Việt Nam đã là nhà tiêu thụ gỗ tròn và gỗ xẻ lớn thứ hai của Hoa Kỳ chỉ sau Trung Quốc, với nhiều loại như sồi, tần bì, dẻ gai, phong vàng, óc chó. Viforest cho hay đã và đang chuẩn bị sẵn sàng để trả lời điều trần nếu phía Hoa Kỳ yêu cầu. Nhiều cơ hội và phân khúc thị trường khác cũng rộng mở.

Ông Võ Quang Hà, Chủ tịch Tavico, nhận định Việt Nam chủ yếu xuất khẩu đồ nội thất chứ không phải gỗ thô sang Hoa Kỳ, nên không quá lo lắng về thị trường xuất khẩu dù có cuộc điều tra từ phía Hoa Kỳ. Việc gỗ Canada chịu thuế 25% và Trung Quốc có thể ngừng mua gỗ Hoa Kỳ sẽ làm nguồn cung Bắc Mỹ dồi dào hơn, tạo cơ hội cho Việt Nam tiếp cận gỗ chất lượng với giá cạnh tranh. Nếu Hoa Kỳ không áp thuế, Việt Nam hưởng lợi; nếu có, mức thuế ngang bằng đối thủ thì vẫn có thể cạnh tranh sòng phẳng. Ngoài ra, ông nhấn mạnh thị trường nội địa với sức tiêu thụ 5 tỷ USD/năm chưa được khai thác đầy đủ. Với ba nhóm tiêu thụ chính – dự án lớn, kênh phân phối truyền thống và trực tuyến, cùng đầu tư công – doanh nghiệp cần phân tích kỹ để tận dụng cơ hội.

Ông Ngô Chơn Trí, Giám đốc vận hành Yes4All, nhà xuất khẩu đồ nội thất Việt Nam vẫn lạc quan và duy trì mục tiêu doanh thu 94 triệu USD từ thị trường Hoa Kỳ năm nay, tăng hơn 75% so với kết quả năm ngoái. Theo ông, kịch bản tăng thuế sẽ làm giá bán cao hơn, khiến người tiêu dùng dịch chuyển hành vi mua hàng. Tuy nhiên, chủ động thích ứng kịp thì vẫn sẽ mang về cơ hội. Ông Trí chia sẻ đang liên tục quan sát, phối hợp cùng các nhà sản xuất để đưa ra các sản phẩm tiêu chí với giá hợp lý, chất lượng. Hy vọng sự phát triển của ngành gỗ Việt Nam năm nay sẽ giúp chúng tôi đạt hoặc vượt mục tiêu này.