Tin tức

Trung Quốc chuyển hướng hàng xuất khẩu sang châu Phi

30/08/2025

Châu Phi đã trở thành một thị trường trọng điểm mới trong bối cảnh chính sách thuế quan của Hoa Kỳ đang định hướng lại dòng chảy thương mại của Trung Quốc.

Trong 7 tháng đầu năm nay, xuất khẩu của Trung Quốc sang châu Phi đã tăng 25% so với cùng kỳ năm trước lên 122 tỷ USD, vượt xa mức tăng trưởng của nhiều thị trường lớn khác, trong khi xuất khẩu sang Hoa Kỳ giảm mạnh. Con số này đã cao hơn kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc sang lục địa đen cả năm 2020 và đang trên đà vượt mốc 200 tỷ USD lần đầu tiên.

Ảnh minh họa. Ảnh: Bloomberg
Sự dịch chuyển mạnh mẽ
“Những năm gần đây, các nhà xuất khẩu Trung Quốc hành động rất ấn tượng trong việc đa dạng hóa sang các thị trường mới nổi, bao gồm châu Phi. Đồng nhân dân tệ yếu hơn năm nay có lẽ cũng giúp hàng xuất khẩu Trung Quốc cạnh tranh hơn ở các nước châu Phi”, ông Christopher Beddor, Phó Giám đốc bộ phận nghiên cứu Trung Quốc tại công ty Gavekal Dragonomics, nhận xét với hãng tin Bloomberg.Trên thực tế, chiến tranh thương mại Hoa Kỳ - Trung Quốc là một cú huých cho làn sóng đầu tư và thương mại của Trung Quốc ở châu Phi vốn đã bùng nổ nhiều năm qua, bắt đầu từ sáng kiến Vành đai và Con đường ra mắt năm 2013. Khi các công ty Trung Quốc giành được hợp đồng xây dựng mọi thứ, từ đường sắt đến các khu công nghiệp trên khắp lục địa 1,5 tỷ dân, nhu cầu về máy móc và vật liệu để hoàn thành các dự án này cũng tăng theo. Nigeria, Nam Phi và Ai Cập là những nước châu Phi nhập khẩu hàng Trung Quốc nhiều nhất. Máy móc xây dựng là một trong những mặt hàng ghi nhận tăng trưởng xuất khẩu sang châu Phi nhiều nhất 7 tháng đầu năm nay, với mức tăng 63% so với cùng kỳ năm trước.
Xuất khẩu xe hơi Trung Quốc sang châu lục này cũng tăng gần gấp đôi so với năm trước, trong khi xuất khẩu sản phẩm thép tăng ở mức hai con số. Dù vậy, châu Phi vẫn chỉ chiếm một tỷ trọng khiêm tốn trong tổng kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc, khoảng 6%, tương đương khoảng 1 nửa so với Hoa Kỳ. Theo ông Beddor của Gavekal, một số hàng hóa xuất khẩu của Trung Quốc sang Hoa Kỳ có thể đang được chuyển hướng qua châu Phi đi qua châu Phi rồi vào một thị trường khác, một chiến thuật được gọi là “chuyển tải” (transshipment).Chủ nghĩa bảo hộ gia tăng ở Washington là một nguyên nhân khiến nhập khẩu hàng Trung Quốc của châu Phi tăng lên. Hàng hóa từ hơn 30 quốc gia châu Phi nằm trong diện được miễn thuế khi xuất khẩu vào Hoa Kỳ theo Đạo luật Tăng trưởng và Cơ hội cho Châu Phi. Tuy nhiên, một số mặt hàng trong số này đang bị chính quyền Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump áp thuế quan để ngăn chặn tình trạng chuyển tải. Ngược lại với ông Trump, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hồi tháng 6 tuyên bố sẽ dỡ bỏ thuế quan với tất cả các quốc gia châu Phi mà nước này có quan hệ ngoại giao. Cùng tháng, Bắc Kinh đã cho phép nhập khẩu nông sản từ Ethiopia, Congo, Gambia và Malawi, nâng tổng số quốc gia châu Phi được tiếp cận thị trường Trung Quốc lên 19.
Tăng sức ảnh hưởng ở châu Phi
Châu Phi đang nổi lên như điểm đến quan trọng trong hợp tác với Trung Quốc nhờ nhu cầu phát triển cơ sở hạ tầng và năng lượng. Hiện chưa đến 50% dân số châu Phi có nguồn điện ổn định, trong khi nhiều nước vẫn phụ thuộc vào nhập khẩu dầu mỏ. Trong nửa đầu năm 2025, châu Phi đã ký hợp đồng xây dựng trị giá 30,5 tỷ USD với Trung Quốc, cao gấp 5 lần cùng kỳ năm ngoái và dẫn đầu các khu vực trong sáng kiến Vành đai và Con đường. Bên cạnh xây dựng, Trung Quốc còn giới thiệu các giải pháp năng lượng thay thế như điện mặt trời, gió và xe điện, giúp các nước châu Phi hướng tới mục tiêu độc lập năng lượng và phát triển bền vững, đồng thời mở rộng nhập khẩu từ Trung Quốc. Ngoài công nghệ và sản phẩm, Trung Quốc cũng đóng vai trò quan trọng trong tài chính. Ngân hàng Phát triển Trung Quốc gần đây đã giải ngân 245 triệu euro (tương đương 286 triệu USD) cho dự án đường sắt ở Nigeria và tăng cường hỗ trợ xây dựng hạ tầng tại Ai Cập. Với sự kết hợp giữa vốn, công nghệ và kinh nghiệm, Trung Quốc được xem là đối tác chiến lược trong tiến trình hiện đại hóa của châu Phi.
Hoạt động thương mại giữa Trung Quốc và châu Phi ngày càng mở rộng không chỉ về hàng hóa mà còn về tài chính. Dù hầu hết giao dịch nhập khẩu được định giá bằng USD, xu hướng gia tăng thương mại đang tạo cơ hội để nhân dân tệ thâm nhập sâu hơn vào hệ thống tài chính châu Phi. Hiện Nigeria, Nam Phi, Ai Cập và Mauritius đã ký thỏa thuận hoán đổi tiền tệ song phương với Ngân hàng Trung ương Trung Quốc, trong khi Kenya đàm phán chuyển một phần khoản vay từ USD sang nhân dân tệ nhằm giảm áp lực nợ. Các nước có mức phụ thuộc lớn vào nợ công từ Trung Quốc, như Angola, có khả năng sẽ làm theo. Bên cạnh tài chính, thương mại hàng hóa cũng tăng mạnh. Nhiều sản phẩm Trung Quốc bị hạn chế ở các khu vực khác lại dễ dàng thâm nhập châu Phi. Trong bảy tháng đầu năm, xuất khẩu linh kiện thép và sắt từ Trung Quốc sang châu Phi tăng 43%, pin tăng 41%, còn máy biến áp và bộ chuyển đổi điện năng tăng gần 25%. Xu hướng này cho thấy Trung Quốc đang mở rộng ảnh hưởng tại châu Phi cả về thương mại, công nghiệp lẫn tài chính.
Ở châu Phi, Trung Quốc hiện chưa vấp phải sự phản đối dữ dội như ở nhiều quốc gia trên thế giới – nơi lo lắng về làn sóng hàng giá rẻ từ quốc gia châu Á này. Tuy nhiên, đây là một rủi ro có thể xảy ra, đặc biệt là khi nhiều người bắt đầu lo ngại châu Phi rơi vào vòng xoáy nợ nần với Trung Quốc và hàng xuất khẩu lấn át hàng hóa nội địa. Tuy nhiên, các nhà phân tích dự báo Bắc Kinh sẽ hành động thận trọng vì châu Phi là một thị trường quan trọng cung cấp hàng hóa thiết yếu và làm một thị trường tăng trưởng cho doanh nghiệp Trung Quốc. Bên cạnh đó, lục địa đen cũng là một tâm điểm trong tham vọng của Trung Quốc trên trường quốc tế. “Châu Phi là nơi Trung Quốc đưa các công ty và thương hiệu của mình vươn ra toàn cầu. Tại đây, họ tích lũy kinh nghiệm, tạo ra thị trường và được công nhận. Điều này rất quan trọng với nỗ lực dẫn dắt tăng trưởng toàn cầu của Bắc Kinh”, bà Lauren Johnston, chuyên gia về Trung Quốc – châu Phi tại công ty tư vấn New South Economics có trụ sở tại Australia, nhận xét.
Ngọc Trang, nguồn: https://vneconomy.vn/trung-quoc-chuyen-huong-hang-xuat-khau-sang-chau-phi.htm, ngày 27/8/2025 (TN trích dẫn)


Quay về

THÔNG TIN LIÊN QUAN

Xem tất cả >>