Tin tức >> Tin cao su trong nước

Báo cáo “Chuỗi cung cao su tiểu điền: Thực trạng và khả năng đáp ứng EUDR”

16/06/2025

Cao su tiểu điền Việt Nam cần tái cấu trúc chuỗi cung ứng để đáp ứng quy định chống mất rừng của EU, đảm bảo truy xuất nguồn gốc và duy trì xuất khẩu bền vững.

 

Với hơn 60% lượng cao su nguyên liệu đến từ các hộ tiểu điền, ngành cao su Việt Nam đang đối mặt với sức ép lớn từ Quy định chống mất rừng (EUDR) của Liên minh châu Âu (EU). Để duy trì khả năng xuất khẩu, đặc biệt vào thị trường EU – hiện chiếm 7,4% kim ngạch xuất khẩu ngành, chuỗi cung cao su tiểu điền buộc phải chuyển đổi toàn diện nhằm đáp ứng các tiêu chuẩn truy xuất nguồn gốc và tuân thủ pháp luật. Báo cáo “Chuỗi cung cao su tiểu điền: Thực trạng và khả năng đáp ứng EUDR” do Nhóm nghiên cứu Forest Trends và Hiệp hội Cao su Việt Nam phối hợp thực hiện sẽ phân tích sâu các khía cạnh này. Báo cáo được tổng hợp dựa trên các số liệu của Cục Thống kê  và Cục Hải quan Việt Nam cũng như các thông tin khảo sát thực hiện trong tháng 1/2025 với chuỗi cung có sự tham gia trực tiếp của các hộ tiểu điền tại Bình Dương, Bình Phước và Gia Lai.

Chuỗi cung tiểu điền: phân tán, thiếu truy xuất
 
Theo báo cáo, hiện có hơn 264.000 hộ tiểu điền tham gia sản xuất cao su trên gần 490.000 ha. Tuy nhiên, phần lớn hoạt động thu mua – phân phối mủ cao su vẫn diễn ra qua nhiều cấp đại lý, với hình thức giao dịch chủ yếu bằng miệng, không chứng từ đầy đủ. Nhiều đại lý hoạt động không đăng ký, không lưu hồ sơ giao dịch, khiến việc truy xuất nguồn gốc gần như không thể thực hiện. Trong khi đó, EUDR – có hiệu lực từ 30/12/2025 – yêu cầu mọi sản phẩm cao su nhập khẩu vào EU phải chứng minh không gây mất rừng (sau ngày 31/12/2020) và tuân thủ toàn bộ pháp luật tại quốc gia sản xuất, từ sử dụng đất, môi trường, lao động đến đăng ký kinh doanh. Thiếu thông tin ở bất kỳ khâu nào trong chuỗi cũng đồng nghĩa với việc bị loại khỏi thị trường EU.
 
Một số mô hình liên kết đã thành công
 
Tín hiệu tích cực là một số doanh nghiệp tư nhân đã tiên phong phối hợp với hộ dân và đại lý để xây dựng chuỗi cung đáp ứng yêu cầu của EUDR. Các mô hình này triển khai hệ thống ghi nhận dữ liệu đầy đủ về đất đai, giao dịch, hợp đồng, hóa đơn... giúp đảm bảo khả năng truy xuất và tuân thủ pháp luật. Một số lô hàng từ các mô hình này đã được người mua tại EU chấp nhận, cho thấy khả năng nhân rộng nếu có sự hỗ trợ phù hợp. Tuy nhiên, báo cáo nhấn mạnh: sự chuyển đổi này không thể chỉ phụ thuộc vào doanh nghiệp, mà cần sự tham gia đồng bộ của các cấp chính quyền và nhà nhập khẩu.
 
Khuyến nghị: Hỗ trợ, chính thức hóa và kết nối
 
Báo cáo đề xuất một số giải pháp trọng tâm:

- Chính quyền địa phương cần đóng vai trò kết nối, xác thực thông tin đất đai, cung cấp bản đồ rừng và dữ liệu nền phục vụ truy xuất.

- Các đại lý thu mua cần được chính thức hóa, đăng ký và lưu hồ sơ giao dịch minh bạch.

- Doanh nghiệp lớn nên đóng vai trò dẫn dắt chuỗi cung, hỗ trợ kỹ thuật và tài chính cho hộ dân và đại lý.

- Hộ tiểu điền và doanh nghiệp nhỏ cần được hỗ trợ đào tạo, tiếp cận vốn và công cụ truy xuất.

- Nhà nhập khẩu EU nên đồng hành cùng chuỗi cung Việt Nam thông qua hỗ trợ kỹ thuật, chia sẻ chi phí thiết lập hệ thống đánh giá rủi ro.

Không chỉ cho EU
 
Mặc dù không phải toàn bộ cao su tiểu điền được xuất sang EU, nhưng yêu cầu truy xuất đang trở thành xu hướng toàn cầu. Việc tái cấu trúc chuỗi cung theo hướng minh bạch, tuân thủ là cơ hội để ngành cao su Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh, mở rộng thị trường và đảm bảo thu nhập bền vững cho hàng trăm ngàn hộ nông dân. “Nếu không thay đổi, hàng loạt hộ tiểu điền sẽ bị loại khỏi chuỗi cung ứng xuất khẩu,” chuyên gia Forest Trends cảnh báo. Ngược lại, nếu nắm bắt cơ hội chuyển đổi kịp thời, đây sẽ là bước ngoặt để ngành cao su Việt Nam vươn lên mạnh mẽ theo hướng bền vững và có trách nhiệm hơn.
 
Vui lòng nhấn Tải về để tải báo cáo chi tiết.


Quay về Tải về...

THÔNG TIN LIÊN QUAN

Xem tất cả >>