Ông Lê Đức Thịnh, Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn cho biết: Trong giai đoạn 2012 – 2024, Quyết định số 42/2012/QĐ-TTg được bổ sung bởi Quyết định 64/2015/QĐ-TTg) đã phát huy vai trò thiết thực trong hỗ trợ an sinh và nâng cao chất lượng lao động vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Quyết định số 42/2012/QĐ-TTg đã khuyến khích các doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp công lập và các tổ chức, đơn vị thuộc đối tượng quy định sử dụng và nâng cao chất lượng lao động là người dân tộc thiểu số tại khu vực miền núi, vùng đặc biệt khó khăn.
Tham dự buổi hội thảo có đại diện các cơ quan,
ban, ngành, đoàn thể. Ảnh: Tuấn Trần
Tổng ngân sách thực hiện các chính sách hỗ trợ trong suốt 13 năm qua (2012 – 2024) đạt hơn 1.270 tỷ đồng, bao gồm chi phí cho bảo hiểm, đào tạo, định mức lao động và miễn giảm tiền thuê đất, thể hiện cam kết mạnh mẽ của Nhà nước trong việc đầu tư cho nguồn nhân lực vùng khó khăn. Hơn 569.000 lượt lao động đã được Nhà nước hỗ trợ đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và bảo hiểm thất nghiệp, góp phần đảm bảo quyền lợi, ổn định cuộc sống và tạo niềm tin vào chính sách. Gần 88 tỷ đồng cũng đã được phân bổ cho công tác đào tạo nghề, giúp 47.340 lao động được bồi dưỡng tay nghề ngay tại doanh nghiệp hoặc cơ sở sản xuất.
Tác động tích cực đến nhiều đối tượng
Theo Viện Quy hoạch và Thiết kế nông nghiệp, trong thời gian qua, các chính sách hỗ trợ tổ chức, đơn vị sử dụng lao động là người dân tộc thiểu số cư trú tại khu vực miền núi, vùng đặc biệt khó khăn đã góp phần quan trọng vào việc nâng cao đời sống, thu nhập cho người lao động, tạo động lực để các doanh nghiệp mạnh dạn tuyển dụng và gắn bó lâu dài với lực lượng lao động địa phương. Đối với đơn vị sử dụng lao động, các chính sách hỗ trợ đã có tác động tích cực, giúp giảm gánh nặng tài chính, tăng khả năng tái đầu tư, nâng cao hiệu quả sản xuất. Đối với người lao động, các chính sách hỗ trợ giúp họ có việc làm ổn định, được đào tạo nghề, tham gia bảo hiểm xã hội, góp phần thay đổi nhận thức và nâng cao chất lượng cuộc sống. Đối với địa phương, hiệu quả từ chính sách hỗ trợ theo Quyết định số 42/2012/QĐ-TTg đã góp phần ổn định an ninh, phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Ông Hoàng Viết Việt, Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn tỉnh Đắk Lắk cho biết việc hỗ trợ đào tạo, bảo hiểm và miễn giảm tiền thuê đất đã khuyến khích các tổ chức tuyển dụng lao động là người dân tộc thiểu số, góp phần tạo việc làm, ổn định thu nhập và đảm bảo an sinh xã hội. Đồng thời, chính sách này giúp các đơn vị sản xuất giảm chi phí đầu vào, nâng cao hiệu quả kinh doanh. Giai đoạn 2013–2024, tỉnh đã hỗ trợ đào tạo nghề ngắn hạn cho 735 lao động tại 7 đơn vị với kinh phí hơn 2,1 tỷ đồng. Từ năm 2012 đến tháng 6/2025, có 9.531 lao động dân tộc thiểu số thuộc 24 doanh nghiệp được hỗ trợ nộp bảo hiểm BHXH, BHYT, BHTN, với tổng kinh phí hơn 61,8 tỷ đồng. Ngoài ra, đã có 5 đơn vị được miễn giảm tiền thuê đất nhờ sử dụng lao động là người dân tộc thiểu số.
Sửa đổi, bổ sung để tiếp tục phát huy hiệu quả
Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn Lê Đức Thịnh cho biết, việc triển khai Quyết định 42 vẫn còn nhiều hạn chế: phạm vi chính sách hẹp, mới có 13/25 địa phương thực hiện; nhiều quy định không còn phù hợp do thay đổi pháp luật như Luật Doanh nghiệp, Luật Đất đai. Thời gian hỗ trợ ngắn, thủ tục rườm rà khiến doanh nghiệp, hợp tác xã khó tiếp cận; chính sách chưa bao phủ các lĩnh vực như chế biến nông sản, dịch vụ nông thôn. Điều này khiến lao động dân tộc thiểu số chưa thấy rõ lợi ích dài hạn, doanh nghiệp thiếu động lực tham gia. Ông Thịnh đề xuất sửa đổi theo hướng mở rộng đối tượng, tăng mức và thời hạn hỗ trợ, cập nhật địa bàn đến cấp xã, đơn giản hóa thủ tục, tăng quyền chủ động cho địa phương và bảo đảm thống nhất pháp luật, phù hợp cam kết quốc tế, khuyến khích khu vực tư nhân tham gia.
Viện Quy hoạch và Thiết kế nông nghiệp cho biết trong các nội dung kiến nghị sửa đổi, bổ sung, đáng chú ý có nội dung kiến nghị sửa đổi, bổ sung chính sách đào tạo nghề. Cụ thể, đề xuất điều chỉnh quy định cho phép các doanh nghiệp, đơn vị được tổ chức đào tạo nghề thực hành tại chỗ, thay vì yêu cầu bắt buộc phải thực hiện tại cơ sở đủ điều kiện đào tạo nếu đáp ứng các tiêu chí chuyên môn, giáo viên hướng dẫn và có kế hoạch đào tạo được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Bên cạnh đó, đề nghị mở rộng phạm vi hỗ trợ đào tạo nghề ngắn hạn bao gồm cả trường hợp đào tạo lại tay nghề nhằm giúp người lao động thích ứng với vị trí công việc mới sau khi sắp xếp, bố trí lại lao động. Về phía Chi cục Phát triển nông thôn tỉnh Đắk Lắk, Chi cục trưởng Hoàng Viết Việt cho rằng: Để khuyến khích các đơn vị sử dụng lao động là người dân tộc thiểu số, đề nghị xem xét, điều chỉnh giảm định mức lao động từ 80% xuống 70%, do lao động là người dân tộc thiểu số thường có kỹ năng hạn chế hơn đối tượng lao động khác.
Nhiều đại biểu cũng đề xuất mở rộng đối tượng thụ hưởng, cập nhật địa bàn hỗ trợ xuống cấp xã để phù hợp hơn với thực tiễn; đồng thời, chính sách cần được thiết kế đồng bộ với các luật và chương trình phát triển nông thôn khác. Cùng với đó, cần bổ sung tiêu chí đánh giá hiệu quả sử dụng lao động sau hỗ trợ, thúc đẩy liên kết giữa doanh nghiệp – hợp tác xã – chính quyền địa phương, bảo đảm yếu tố bền vững trong đầu tư phát triển vùng dân tộc thiểu số.
Ông Lê Đức Thịnh nhấn mạnh sửa đổi chính sách hỗ trợ lao động dân tộc thiểu số sẽ gỡ nút thắt, tạo động lực mới cho vùng khó khăn. Hội thảo được xem là bước tham vấn quan trọng, góp phần hoàn thiện dự thảo sửa đổi Quyết định 42/2012 và Quyết định 64/2015 để trình Thủ tướng Chính phủ xem xét trong thời gian tới. Mục tiêu hướng đến là xây dựng một chính sách nhân văn, thực chất, đồng bộ, tạo động lực lâu dài cho khu vực tư nhân trong việc sử dụng và phát triển nguồn nhân lực vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trong tình hình mới. Ông Lê Đức Thịnh khẳng định Cục sẽ nghiên cứu tham mưu để có một gói hỗ trợ tổng hợp, triển khai theo cơ chế một cửa, nhằm hiện thực hóa chính sách vùng đồng bào dân tộc thiểu số tạo điều kiện để các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế người ta tiếp cận các gói chính sách một cách hài hoà nhất”.
Tuấn Trần, Minh Thuận, Hương Lý, nguồn: https://nongnghiepmoitruong.vn/don-bay-de-vung-dong-bao-dan-toc-thieu-so-nang-cao-doi-song-d758721.html, https://baodaklak.vn/thoi-su/202506/tiep-tuc-hoan-thien-chinh-sach-ho-tro-lao-dong-dan-toc-thieu-so-vung-kho-khan-b9c08aa/, https://vov.vn/xa-hoi/sua-doi-chinh-sach-ho-tro-lao-dong-dan-toc-thieu-so-de-go-nut-that-tao-dong-luc-post1208219.vov, ngày 18/6/2025 (TN trích dẫn)