Thương chiến phủ bóng ngành công nghiệp ô tô

Lệnh áp thuế nhập khẩu của Tổng thống Donald Trump với Mexico, Canada lẽ ra có hiệu lực từ ngày 04/02/2025, nhưng Hoa Kỳ đã lùi thời hạn một tháng sau khi các bên đạt được thỏa thuận đàm phán. Trước đó, ngày 31/01, ông Trump khẳng định “hoàn toàn” có ý định nhắm vào việc áp thuế lên hàng hóa châu Âu. Chưa có quyết định cụ thể nào được đưa ra từ hai phía nhưng EU tuyên bố sẽ đáp trả “kiên quyết”. Trên thị trường chứng khoán, cổ phiếu của các nhà sản xuất ô tô và doanh nghiệp cung ứng ngành này trải qua “chuyến đi tàu lượn siêu tốc” những ngày qua. Một số nhẹ nhõm sau khi ông Trump lùi thời hạn hiệu lực thuế với hai nước láng giềng, nhưng các cuộc thảo luận về tương lai vẫn tiếp diễn. Ông Sam Fiorani, Phó Chủ tịch công ty nghiên cứu AutoForecast Solutions dự báo thuế quan áp lên Mexico, Canada sẽ gây ra “hậu quả tài chính nghiêm trọng và tức thời” cho các hãng ô tô Hoa Kỳ, công ty sản xuất xe tại hai quốc gia này bán vào Hoa Kỳ.

Với ngành ô tô Hoa Kỳ, Mexico và Canada cung cấp hơn 40% và 20% linh kiện xe lắp ráp, theo ngân hàng Barclays. Ông Flavio Volpe – Chủ tịch Hiệp hội các nhà sản xuất phụ tùng ô tô Canada nói rằng thuế quan “sẽ ảnh hưởng trực tiếp” đến hoạt động lắp ráp tại bang Michigan, Alabama, Georgia và California. Theo ông, mức thuế 25% của ông Trump cao hơn so với biên lợi nhuận của bất kỳ bên nào trong chuỗi cung ứng và các quân cờ domino sẽ đổ khi cuộc tranh luận diễn ra nhanh chóng về việc ai hấp thụ mức thuế này. Theo Automotive News, 100.000 việc làm trực tiếp bị đe dọa ở Canada, nhưng Hoa Kỳ và Mexico bị ảnh hưởng gấp mười lần, mỗi nước có thể mất tới một triệu việc làm.

Trong toàn chuỗi cung ứng ở Bắc Hoa Kỳ, có 26 địa điểm sản xuất ô tô tại Mexico, 5 ở Canada. Từ 80% đến 85% sản phẩm sản xuất tại đó được chuyển đến bán ở Hoa Kỳ, theo ông Guillaume Dejean, cố vấn ngành ô tô công ty bảo hiểm Allianz Trade. Vì vậy, khi thương chiến nổ ra, các nhà sản xuất dễ bị tổn thương, nhất là General Motors, với 25% sản lượng nhập khẩu từ nhà máy đặt tại Mexico. Kế tiếp là Ford (14%) và Stellantis (12%). Công ty quản lý tài sản AllianceBernstein ước tính trong tương lai gần, thuế nhập khẩu của ông Trump có thể khiến ngành ô tô Hoa Kỳ chịu thêm 110 triệu USD chi phí mỗi ngày và khoảng 40 tỷ USD một năm nếu không có thay đổi lớn về sản xuất.

Các doanh nghiệp Nhật Bản cũng bị ảnh hưởng, với rủi ro hàng đầu là Nissan khi họ có một nhà máy lớn ở Mexico và 40% doanh thu từ Hoa Kỳ. Tiếp đến là Toyota, Honda và Mazda. Ngoài mối đe dọa thuế quan, các hãng còn đối diện sự cạnh tranh gia tăng của Trung Quốc ở châu Á. Trong khi, cơ quan xếp hạng tín nhiệm Moody's cảnh báo rằng các nhà sản xuất châu Âu có nguy cơ cao nhất là Stellantis, Volkswagen và Volvo Cars. Nếu các mức thuế, gồm 10% với các sản phẩm châu Âu được xác nhận, lợi nhuận của Volkswagen có thể giảm 20 – 25% và Volvo, Stellantis trên 15%.

Một số nhà cung cấp đã thêm “phí thuế quan” vào đơn hàng cho các hãng sản xuất ô tô để chuẩn bị cho sự thay đổi chính sách, theo Dan Hearsch, nhà phân tích của AlixPartners. ZF (Đức) – nhà cung cấp phanh và vô lăng cho 13 nhà máy tại Mexico đang thảo luận với các nhà sản xuất về chi phí thuế quan và kỳ vọng người mua cùng chia sẻ. Trong biện pháp đáp trả với thuế của ông Trump, Bắc Kinh cũng áp thuế 10% lên xe tải điện nhập khẩu từ Hoa Kỳ, có khả năng ảnh hưởng đến mẫu Cybertruck. Các chuyên gia cho rằng, bất ổn xoay quanh các lời đe dọa của ông Trump khiến ngành công nghiệp ô tô gần như không thể thực hiện các biện pháp đáng kể nhằm giảm thiệt hại tiềm tàng. Bởi bối cảnh pháp lý có thể thay đổi chỉ sau một bài đăng trên mạng xã hội của Tổng thống Trump.