Thuế quan của Hoa Kỳ ảnh hưởng ra sao đến các nước?

Marcel Thieliant, Giám đốc khu vực châu Á – Thái Bình Dương tại Capital Economics, nhận định rằng các nền kinh tế châu Á sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề hơn so với nhiều khu vực khác do các mức thuế quan trả đũa của Hoa Kỳ. Khu vực này không chỉ phải đối mặt với thuế quan cao hơn mà còn phụ thuộc lớn vào nhu cầu hàng hóa từ thị trường Hoa Kỳ. Một số nhà phân tích cho rằng, chính sách thuế quan toàn cầu của Tổng thống Trump là “sự phong tỏa toàn diện” đối với Trung Quốc. Ông Jin Chaofeng, một nhà sản xuất đồ nội thất ngoài trời Trung Quốc, cho biết thương mại nước ngoài đang trở thành lĩnh vực có biên lợi nhuận rất thấp, do cầu giảm mạnh. Với kim ngạch xuất khẩu sang Hoa Kỳ hơn 400 tỷ USD mỗi năm, Trung Quốc bị ảnh hưởng nặng khi ông Trump quyết định tăng thêm 34% thuế đối với các mặt hàng nhập khẩu từ nước này.

Thuế quan toàn diện có thể giáng một đòn mạnh vào nhu cầu toàn cầu. Trung Quốc dễ bị tổn thương trước nguy cơ suy giảm thương mại thế giới hơn bất kỳ quốc gia nào khác, với tăng trưởng kinh tế năm ngoái phụ thuộc rất nhiều vào thặng dư thương mại nghìn tỷ USD. Kaiyuan Securities dự kiến, ​​mức thuế quan mới có thể cắt giảm 30% lượng hàng xuất khẩu của Trung Quốc sang Hoa Kỳ, cắt giảm tổng lượng hàng xuất khẩu hơn 4,5% và kéo tăng trưởng kinh tế xuống 1,3 điểm phần trăm. Nhiều nhà phân tích cho rằng, các biện pháp mới của Washington có thể làm chệch hướng tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc và nỗ lực chống giảm phát của nước này. “Đây là một sự phong tỏa toàn diện đối với Trung Quốc”, Yuan Yuwei, Giám đốc quỹ đầu cơ tại Water Wisdom Asset Management nhấn mạnh.

Còn theo Zhiwu Chen, Giáo sư tài chính tại Trường Kinh doanh HKU: “Điều này sẽ khiến mục tiêu tăng trưởng 5% trở nên bất khả thi. Trung Quốc khó có thể thoát khỏi tình trạng giảm phát trong thời gian tới”. Thuế quan của ông Trump có thể tác động lan tỏa đối với các ngân hàng trung ương và chính phủ nhiều quốc gia. Việc phá vỡ chuỗi cung ứng trong nhiều năm đã kiểm soát giá cả cho người tiêu dùng có thể dẫn đến một thế giới mà lạm phát có xu hướng “nóng” hơn mức 2%, mức mà các ngân hàng trung ương hiện đang đồng ý là mục tiêu có thể kiểm soát được.

Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba cho biết đã nhiều lần yêu cầu chính phủ Hoa Kỳ xem xét lại các biện pháp thuế quan đơn phương, đồng thời bày tỏ sự thất vọng khi các biện pháp này vẫn được thực thi. Ông khẳng định chính phủ sẽ hỗ trợ doanh nghiệp, đặc biệt là tạo điều kiện để các doanh nghiệp nhỏ dễ tiếp cận các khoản vay do nhà nước bảo lãnh. Bộ trưởng Thương mại Yoji Muto cho biết đã thành lập lực lượng đặc nhiệm để phân tích tác động của thuế quan đối với nền kinh tế và doanh nghiệp Nhật Bản. Cùng lúc, Cơ quan Dịch vụ Tài chính cũng đã yêu cầu các ngân hàng hỗ trợ tài chính kịp thời cho các công ty bị ảnh hưởng bởi mức thuế ô tô do Hoa Kỳ áp đặt, nhằm giảm thiểu rủi ro và bảo vệ năng lực sản xuất trong nước.

Tại châu Âu, Chủ tịch Ngân hàng Trung ương Châu Âu Christine Lagarde phát biểu ngày 03/4 tại Ireland rằng châu Âu cần hành động ngay và đẩy nhanh cải cách kinh tế để cạnh tranh trong “thế giới đảo ngược”. Bà nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thích ứng nhanh với bối cảnh toàn cầu đang thay đổi. Trong khi đó, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen tuyên bố Liên minh châu Âu đã sẵn sàng ứng phó và đang chuẩn bị các gói biện pháp tiếp theo nhằm bảo vệ lợi ích chung của khối. Bà cũng khẳng định, nếu các cuộc đàm phán với Washington thất bại, EU sẽ có hành động đáp trả thích đáng. Những tuyên bố này cho thấy EU đang chủ động củng cố vị thế và chuẩn bị đối phó với căng thẳng thương mại leo thang.

Một số mức thuế nặng nề nhất của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump sẽ nhắm vào các quốc gia nghèo nhất và dễ bị tổn thương nhất trên thế giới. Trong đó, 5 quốc gia bị Hoa Kỳ áp đặt mức thuế quan cao hơn mức tối thiểu 10% bao gồm: Cộng hòa Dân chủ Congo (11%), Madagascar (47%), Mozambique (16%), Malawi (18%) và Syria (41%). Những quốc gia này nằm trong số 26 nền kinh tế nghèo nhất thế giới và theo dữ liệu của Ngân hàng Thế giới, mặc dù chiếm chỉ 0,5% tổng sản lượng và thu nhập toàn cầu nhưng đây lại là nơi sinh sống của gần 40% số người nghèo trên khắp hành tinh.

Madagascar, một hòn đảo với khoảng 25 triệu người dân ngoài khơi bờ biển Nam Phi, là một trong những quốc gia nghèo nhất thế giới, với hơn 80% dân số sống trong cảnh đói nghèo cùng cực, kiếm được chưa đầy 2,15 USD mỗi ngày. Tổng giá trị xuất khẩu của Madagascar sang Hoa Kỳ, thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của nước này, đạt gần 800 triệu USD vào năm 2024, chủ yếu bao gồm vani, hàng may mặc, titan và coban. Venezuela, quốc gia cũng đang phải đối mặt khủng hoảng kinh tế và thảm họa nhân đạo, phụ thuộc rất nhiều vào Hoa Kỳ, đối tác thương mại lớn nhất của mình. Hoa Kỳ đã nhập khẩu khoảng 6 tỷ USD hàng hóa từ Venezuela trong năm 2024...

Là những nước xuất khẩu lớn sang Hoa Kỳ, được hưởng lợi khi các nhà sản xuất quốc tế dịch chuyển hoạt động sản xuất đến, một số quốc gia Đông Nam Á khác đang có kế hoạch tìm kiếm các cuộc đàm phán với Washington khi sắp phải chịu một số mức thuế quan nặng nề nhất của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump. Sáu trong số chín quốc gia Đông Nam Á được Trump liệt kê đã bị áp mức thuế quan cao hơn nhiều so với dự kiến, từ 32 – 49%. Để so sánh, mức thuế của Liên minh châu Âu là 20%. Thủ tướng Thái Lan Paetongtarn Shinawatra cho biết, bà hy vọng sẽ giảm được mức thuế 37% áp dụng cho Thái Lan – cao hơn nhiều so với mức 11% mà họ mong đợi. “Chúng ta phải đàm phán và đi vào chi tiết. Chúng ta không thể để nó đi đến mức không đạt được mục tiêu GDP”, bà nhấn mạnh.

Tăng trưởng kinh tế của Thái Lan đã tụt hậu so với các nước trong khu vực, tăng trưởng ở mức 2,5% vào năm ngoái, bị kìm hãm bởi nợ hộ gia đình tăng cao. Nước này đang hy vọng tăng trưởng 3% trong năm nay. Bộ trưởng Thương mại Thái Lan Pichai Naripthaphan cho biết, chính phủ đã chuẩn bị cho các cuộc đàm phán và rất hy vọng rằng chúng sẽ diễn ra tốt đẹp, trích dẫn mối quan hệ tốt đẹp của Thái Lan với Hoa Kỳ. Malaysia, quốc gia chịu mức thuế 24%, tuyên bố sẽ không tìm cách áp thuế trả đũa và cho biết Bộ thương mại nước này sẽ tích cực làm việc với chính quyền Hoa Kỳ “để tìm kiếm các giải pháp duy trì tinh thần thương mại tự do và công bằng”. Riêng Campuchia – nước đang phải đối mặt với mức thuế quan 49% sẽ gây tổn hại đến ngành may mặc và giày dép cũng như dập tắt hy vọng thu hút đầu tư từ các nước khác trong khu vực. Một cố vấn đầu tư giấu tên có trụ sở tại Campuchia cho biết: “Đây là tình hình rất, rất nghiêm trọng đối với nền kinh tế. Ông nói thêm rằng Campuchia không thể đưa ra bất cứ công cụ đàm phán nào và sẽ phải xếp hàng rất dài”.

Kate Trần, nguồn: https://vtv.vn/kinh-te/thue-quan-cua-my-anh-huong-ra-sao-den-cac-nuoc-20250403161806441.htm, ngày 04/4/2025 (HG trích dẫn)