EUDR: Sự khác biệt rõ rệt về mức độ chuẩn bị của các nước sản xuất đậu nành, dầu cọ

Tiến độ không đồng đều trong việc chuẩn bị cho EUDR là mối quan tâm chính tại hội thảo trực tuyến do Innovation Forum tổ chức. Các nhà lãnh đạo ngành nhấn mạnh cần tận dụng thời gian hoãn một năm để thu hẹp khoảng cách này. Bà Susanne Fromwald, Tổng thư ký tổ chức Donau Soja, cho biết mức độ sẵn sàng của các nước sản xuất đậu nành rất khác nhau. Serbia đang gặp khó khăn lớn do thiếu sự hỗ trợ từ chính phủ, khiến các hộ tiểu điền chưa sẵn sàng tuân thủ EUDR. Ngược lại, Ukraine đạt tiến bộ đáng kể với 600.000 tấn đậu nành được chứng nhận không phá rừng. Bà Fromwald nhấn mạnh rằng việc trì hoãn là khoảng thời gian quan trọng để hỗ trợ các quốc gia và công ty đang gặp khó khăn, đồng thời cải thiện hệ thống tuân thủ và thúc đẩy sản xuất bền vững hơn.

Một số nhà hoạt động môi trường lo ngại việc hoãn thực hiện EUDR có thể làm suy yếu vai trò lãnh đạo của châu Âu về môi trường và gây nguy cơ mất đa dạng sinh học. Bà Michelle Desilets, Giám đốc Orangutan Land Trust, chỉ trích rằng quy định này không bao gồm các hệ sinh thái như thảo nguyên và đất ngập nước. Ngoài ra, một số ý kiến cho rằng EUDR sẽ không tác động lớn đến nạn phá rừng, vì mở rộng trồng dầu cọ ở Đông Nam Á đang giảm, và phần lớn mất rừng trong tương lai có thể do khai thác khoáng sản như niken, vàng.

Tuy nhiên, ngành công nghiệp coi việc gia hạn EUDR là cơ hội củng cố hệ thống tuân thủ. Ông Ruben Brunsveld, Phó Giám đốc khu vực châu Âu, Trung Đông và châu Phi tại Bàn tròn về Dầu cọ bền vững (RSPO) cho rằng thời gian gia hạn sẽ giúp tăng cường đối thoại với các bên liên quan và cải thiện cơ chế truy xuất nguồn gốc. Dù 93% sản lượng dầu cọ đã được chứng nhận bền vững theo RSPO, việc hỗ trợ các hộ tiểu điền vẫn là thách thức. Ông Mansuetus Darto, người sáng lập Liên minh các hộ tiểu điền sản xuất dầu cọ của Indonesia (SPKS), lưu ý rằng nông dân nông dân cần hướng dẫn và hỗ trợ rõ ràng để đáp ứng yêu cầu EUDR, nếu không họ có nguy cơ bị loại khỏi thị trường EU đầy tiềm năng.

Bà Heleen Van Den Hombergh của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) và Sáng kiến Đậu nành Hợp tác nhấn mạnh tầm quan trọng của đầu tư vào phân loại vật lý và truy xuất nguồn gốc, điều mà các nhà sản xuất tiểu điền khó tự thực hiện. Các yêu cầu kỹ thuật như lập bản đồ đa giác và thu thập dữ liệu định vị địa lý để tuân thủ EUDR là thách thức lớn. Bà Wei Peng, Giám đốc phát triển bền vững tại Louis Dreyfus, khẳng định cần hỗ trợ tài chính và kỹ thuật cho nông dân tiểu điền, bởi họ thiếu chuyên môn đáp ứng tiêu chuẩn EUDR. Nếu không có sự hỗ trợ này, các công ty có thể ưu tiên nhà sản xuất có chi phí tuân thủ thấp, loại bỏ tiểu điền. Ông Brunsveld đề xuất mô hình cân bằng khối lượng, trộn lẫn vật liệu chứng nhận và không chứng nhận, như giải pháp tạm thời, nhưng cần minh bạch để tránh hiểu lầm và gián đoạn.

Với việc châu Âu chỉ chiếm một phần nhỏ lượng nhập khẩu đậu nành và dầu cọ toàn cầu, nguy cơ rò rỉ thị trường – nơi các sản phẩm không tuân thủ được chuyển hướng đến các khu vực có quy định ít nghiêm ngặt hơn vẫn còn cao, các chuyên gia cho biết. Tuy nhiên, bà Peng chỉ ra mối quan tâm ngày càng tăng của Trung Quốc đối với đậu nành không phá rừng, hy vọng rằng thị trường toàn cầu có thể phù hợp với các mục tiêu phát triển bền vững của EU. Xu hướng tiêu dùng trong nước ở Indonesia và Ấn Độ làm phức tạp thêm vấn đề, với nhiều dầu cọ do phá rừng cung cấp cho thị trường địa phương. Bà Desilets nhấn mạnh nhu cầu về một cách tiếp cận toàn diện, toàn cầu: “Các quy định của EU phải là một phần của phong trào quốc tế rộng lớn hơn để tác động đến hành vi của thị trường trong nước’’.

Các nhà lãnh đạo ngành đồng ý rằng sự chậm trễ không được dẫn đến sự tự mãn. Ông Will Schreiber của Retail Soy Group kêu gọi hành động ngay lập tức: “Lùi thời hạn thực thi không phải là cái cớ để không hành động. Các công ty nên sử dụng thời gian này để tiến hành chạy thử, cải thiện quản trị và gây áp lực lên chuỗi cung ứng để chuyển đổi’’. Sự hợp tác giữa các ngành, chính phủ và xã hội dân sự sẽ rất quan trọng để đảm bảo những người nông dân tiểu điền không bị bỏ lại phía sau. Ông Brunsveld đề xuất hệ thống sổ sách và yêu cầu bồi thường của RSPO như một cơ chế cung cấp hỗ trợ tài chính trực tiếp cho những hộ tiểu điền, thúc đẩy tăng trưởng toàn diện.

Thành công của EUDR phụ thuộc vào việc cân bằng sự nghiêm ngặt của quy định với các giải pháp thực tế, toàn diện. Ông Schreiber nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giải quyết các nguyên nhân gốc rễ: “EUDR là một khởi đầu, nhưng nó sẽ không giải quyết được nạn phá rừng một mình. Các công cụ tài chính như thanh toán cho các dịch vụ hệ sinh thái là cần thiết để bảo tồn khả thi hơn là chuyển đổi’’. Bà Van Den Hombergh cũng thúc giục các công ty cân nhắc một cách tiếp cận tích hợp. “Đừng coi EUDR là đơn lẻ. Hãy kết hợp nó với các quy định khác của EU, chẳng hạn như thẩm định và báo cáo về tính bền vững, để tạo ra các chính sách công ty mạnh mẽ. Hãy tận dụng sự chậm trễ để xây dựng các hệ thống có khả năng chống chịu trong tương lai và giải quyết nhiều mục tiêu phát triển bền vững”.