Nền tảng vững cho trung tâm xuất khẩu khu vực
Ông Phùng Quốc Mẫn – Chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TPHCM (HAWA) cho biết, ngành gỗ Việt Nam đã phát triển vượt bậc – từ kim ngạch chưa tới 200 triệu USD năm 1999, dự kiến đạt 20 tỉ USD vào năm 2025. Hiện nay, Việt Nam đứng thứ hai thế giới về xuất khẩu đồ gỗ nội thất (chỉ sau Trung Quốc), với sản phẩm có mặt tại 166 quốc gia và vùng lãnh thổ. Ngành đã hình thành chuỗi cung ứng tương đối hoàn chỉnh. Sau hợp nhất, TPHCM chiếm gần 50% tổng kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của cả nước, trong đó Bình Dương (trước sáp nhập) được xem là “thủ phủ” chế biến. Thành phố sở hữu chuỗi cung ứng khép kín từ sản xuất, chế biến đến logistics và cảng biển, đây chính là nền tảng để “định vị” vai trò trung tâm khu vực. Với tiềm năng đó, ông Phùng Quốc Mẫn kiến nghị TPHCM cần có chính sách hỗ trợ để trở thành tâm điểm sản xuất và xuất khẩu đồ gỗ, nội thất toàn cầu.
.png)
Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được đồng tình rằng doanh nghiệp không thể mãi làm gia công. Ông nhấn mạnh, doanh nghiệp phải vươn lên, trở thành một phần của chuỗi cung ứng toàn cầu và làm chủ “cuộc chơi” với những sản phẩm “Made by Vietnam” chứ không chỉ “Made in Vietnam”. Theo ông Nguyễn Văn Được, TPHCM cần phát huy mô hình liên kết chính quyền, hiệp hội và doanh nghiệp, lấy HAWA làm hạt nhân để triển khai chiến lược biến thành phố thành “Hub” đồ gỗ toàn cầu. Mỗi doanh nghiệp phải hình thành bộ phận nghiên cứu và phát triển (R&D), đưa văn hóa Việt Nam vào trong sản phẩm để tạo bản sắc riêng.
Chìa khóa nâng tầm ngành gỗ Việt
Ông Nguyễn Quốc Khanh – Chủ tịch HĐQT AA Corporation nhận định, TP.HCM cần có thương hiệu nội thất riêng. “Việt Nam hiện đã có vị trí nhất định trong chuỗi gia công, nhưng thương hiệu vẫn gắn với hàng giá thấp, chưa đủ sức cạnh tranh như Trung Quốc. Với việc chiếm gần 70% doanh nghiệp xuất khẩu ngành gỗ, TPHCM có đầy đủ điều kiện để xây dựng thương hiệu mạnh”, ông nói. Ông Lê Đức Nghĩa – Chủ tịch HĐQT Công ty Gỗ An Cường chỉ ra rằng, rào cản lớn hiện nay là doanh nghiệp phải đẩy mạnh chuyển đổi số, chuyển đổi xanh và minh bạch hóa chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, 30–40% gỗ nguyên liệu vẫn nhập từ các quốc gia rủi ro cao, trong khi doanh nghiệp vừa và nhỏ thiếu vốn đầu tư công nghệ xanh. Vì vậy, ông Nghĩa kiến nghị Nhà nước xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu ngành gỗ quốc gia.
Theo ông Nguyễn Liêm – Phó Chủ tịch phụ trách Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, để ngành gỗ và nội thất TP.HCM phát triển bền vững, doanh nghiệp phải đáp ứng các tiêu chí xanh và có trách nhiệm. “Hiện khách hàng không chỉ hỏi giá, mà còn hỏi nguyên liệu đến từ đâu, sản xuất thế nào, có xanh – có sạch – có trách nhiệm hay không. Phát triển bền vững không còn là lựa chọn mà là điều kiện để tồn tại”, ông nói. Ông Liêm cho rằng, ngành gỗ Việt Nam nói chung và TPHCM nói riêng đang đối diện nhiều thách thức trong chuyển đổi xanh, chuyển đổi số và hội nhập sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Để hỗ trợ doanh nghiệp, ông đưa ra ba sáng kiến gồm: Thành lập Trung tâm hỗ trợ chuyển đổi xanh và chuyển đổi số ngành gỗ, nơi doanh nghiệp được tư vấn, kết nối chuyên gia và tiếp cận công nghệ phù hợp.
Triển khai chương trình “Nhà máy gỗ phát thải thấp”, thí điểm đo và giảm phát thải CO2, hướng đến chứng nhận low-carbon factory. Xây dựng cụm công nghiệp ngành gỗ xanh, với hạ tầng dùng chung như xử lý bụi, nước thải, năng lượng mặt trời, logistics… giúp doanh nghiệp nhỏ có thể “xanh hóa” với chi phí hợp lý.